Aποκάλυψη ΣΟΚ ! ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ: ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΑΤΗ

Το παρακάτω άρθρο αποτελείται από αποσπάσματα από το βιβλίο τού Μάριου Δημόπουλου (Χοληστερίνη: Ένας σύγχρονος μύθος εκδ. «Etra Publishing», Αθήνα, 2011).

Πανεπιστημιακές μελέτες αποδεικνύουν,ότι η υψηλή χοληστερίνη δεν προκαλεί καρδιοπάθειες και εγκεφαλικά,αντιθέτως, είναι ευεργετική και προστατεύει τον οργανισμό. Οι διαφημιζόμενες τροφές και τα φάρμακα μείωσης τής χοληστερίνης είναι αυτά, που προξενούν πολλές και τεράστιες βλάβες
Χοληστερίνη. Μια λέξη, που στους περισσότερους είναι συνδεδεμένη με την καρδιοπάθεια. Σχεδόν όλοι θεωρείτε τη χοληστερίνη ως κάτι κακό, που θα πρέπει να τη μειώσετε με ειδική δίαιτα χαμηλή σε λίπη και χοληστερίνη και αν η δίαιτα δεν είναι αρκετή, ώστε να ρίξει τη χοληστερίνη, η φαρμακευτική αγωγή θεωρείται απαραίτητη.
Έτσι, αγοράζετε τυρί, γάλα και γιαούρτι χαμηλά σε λιπαρά και αποφεύγετε τα κανονικά σε λιπαρά τυριά, το πλήρες γάλα και γιαούρτι, με τα οποία επί χιλιετίες οι άνθρωποι τρέφονταν. Αποφεύγετε να τρώτε αυγά και γαρίδες καθώς και άλλες τροφές πλούσιες σε χοληστερίνη, διότι πιστεύετε, ότι θα αυξήσουν τη χοληστερίνη στο αίμα σας.
Η υπόθεση της χοληστερίνης λέει με λίγα λόγια τα εξής: Αν τρώτε πολύ από τις τροφές, που περιέχουν χοληστερίνη ή κορεσμένο λίπος, τα επίπεδα της χοληστερίνης στο αίμα θα αυξηθούν. Η παραπανίσια χοληστερίνη θα εναποτεθεί στα τοιχώματα των αρτηριών κάνοντάς τα να στενέψουν. Τότε, αυτό θα μπλοκάρει την παροχή αίματος στην καρδιά και σε άλλα όργανα προκαλώντας καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό.
Να γιατί φοβάστε τη χοληστερίνη. Τι θα λέγατε όμως αν μαθαίνατε, ότι όλα αυτά είναι λάθος; Ότι η θεωρία τής χοληστερίνης προβάλλεται τόσο έντονα λόγω μάρκετινγκ; Ότι από τη θεωρία τής χοληστερίνης κερδισμένες βγαίνουν οι εταιρείες τροφίμων και οι φαρμακευτικές εταιρείες; Αν μια εταιρεία τροφίμων παρασκευάσει ένα τρόφιμο χαμηλό σε λιπαρά, όλοι θα σπεύσετε να το αγοράσετε, διότι πιστεύετε, ότι αυτό είναι καλύτερο για την καρδιά σας από ένα τρόφιμο, που περιέχει όλα τα λιπαρά του. Στην τηλεόραση κατακλύζεστε από διαφημίσεις τέτοιων προϊόντων χαμηλών σε λιπαρά. Αυτό που δεν έχετε σκεφτεί όμως είναι, ότι το να αγοράζετε ένα τέτοιο προϊόν συμφέρει τις εταιρείες παρασκευής τροφίμων. Αφαιρούν από ένα προϊόν τα λιπαρά του και αυτά τα πουλούν εν συνεχεία ως βούτυρο.
Νέα «θαυματουργά» φάρμακα έχουν ανακαλυφθεί, τα οποία ρίχνουν τη χοληστερίνη, οι στατίνες, από τις οποίες οι φαρμακευτικές εταιρείες κερδίζουν πολλά εκατομμύρια. Προϊόντα χαμηλά σε λιπαρά και χωρίς χοληστερίνη πωλούνται στα supermarkets και οι περισσότεροι τα προτιμάτε, διότι πιστεύετε, ότι κάνουν καλό στην καρδιά σας. Αφού είναι χαμηλά σε λιπαρά και χωρίς χοληστερίνη, είναι καλά.

Οι οπαδοί τής θεωρίας τής χοληστερίνης, μάς συμβουλεύουν να μην τρώμε κρόκους αυγών, βούτυρο και γιαούρτι με όλα του τα λιπαρά, διότι, όπως ισχυρίζονται, θα αυξηθούν τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα μας, με συνέπεια να προκληθεί αθηροσκλήρωση στις αρτηρίες μας. Αυτό όμως, δεν είναι αλήθεια. Οι κρόκοι των αυγών, το βούτυρο και τα γαλακτοκομικά με όλα τους τα λιπαρά δεν αυξάνουν τη χοληστερίνη στο αίμα μας και δεν μπλοκάρουν τις αρτηρίες μας. Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει, ότι η κατανάλωση των αυγών δεν επηρεάζει τη χοληστερίνη τού αίματος. Ο κρόκος τού αυγού περιέχει πολύτιμα θρεπτικά συστατικά, που ωφελούν την υγεία μας. Οι κρόκοι των αυγών αποτελούν την καλύτερη πηγή λουτεΐνης και ζεαξανθίνης, καροτενοειδών, που μας προστατεύουν από την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, η οποία είναι η πιο συχνή αιτία μη αναστρέψιμης τύφλωσης στον δυτικό κόσμο. Μπορείτε να διανοηθείτε πόσες περιπτώσεις εκφύλισης τής ωχράς κηλίδας θα μπορούσαν να είχαν προληφθεί, αν οι κρόκοι των αυγών δεν είχαν θεωρηθεί διατροφικός εχθρός για τόσο καιρό; Κι όμως, πολλοί αποφεύγουν τους κρόκους των αυγών, λόγω τής χοληστερίνης που περιέχουν, χωρίς να αντιλαμβάνονται, ότι οι κρόκοι των αυγών είναι μια από τις πιο υγιεινές τροφές.
Δεν βγαίνουν βέβαια κερδισμένες μόνο οι εταιρείες τροφίμων, αλλά και οι φαρμακευτικές εταιρείες. Αφού πιστεύετε, ότι το να έχετε υψηλή χοληστερίνη στο αίμα σας είναι κάτι κακό, οι φαρμακευτικές εταιρείες σάς προσφέρουν τη λύση, τα φάρμακα μείωσης τής χοληστερίνης, από τις πωλήσεις των οποίων κερδίζουν εκατομμύρια. Οι φαρμακευτικές εταιρείες θέλουν όλοι σχεδόν οι άνθρωποι να λαμβάνουν στατίνες, οι οποίες χορηγούνται πια σε τέτοια έκταση σαν να είναι συμπληρώματα διατροφής.
Για το μόνο, που νοιάζεστε, είναι για τη διατροφική χοληστερίνη και τη χοληστερίνη τού αίματός σας. Έτσι, μπορεί να καταναλώνετε ανθυγιεινές τροφές πλούσιες σε trans λιπαρά οξέα, αρκεί να είναι χαμηλές σε κορεσμένα λίπη και χοληστερίνη.
Όταν κάνετε εξετάσεις αίματος, έχετε ελέγξει ποτέ πόσο είναι η lipoprotein (a) [Lp(a)], η C-reactive protein (CRP), το ινωδογόνο και η ομοκυστεΐνη στο αίμα σας; Πιθανότατα αυτά σάς είναι εντελώς άγνωστα. Η μόνη εξέταση αίματος που κάνετε είναι, για να ελέγξετε την ολική χοληστερίνη σας και μερικοί από εσάς ζητάτε να ελέγξετε την LDL και την HDL.
Γιατί όμως δεν σας έχουν πει ποτέ να κάνετε εξετάσεις για την Lp(a), την CRP, το ινωδογόνο και την ομοκυστεΐνη, που είναι καλύτερες εξετάσεις από τη χοληστερίνη για κίνδυνο καρδιοπάθειας; Πολύ απλά, η ομοκυστεΐνη, το ινωδογόνο και η Lp(a) δεν μειώνονται με τις στατίνες. Οι στατίνες μειώνουν μόνο τη χοληστερίνη τού αίματος και τη CRP. Ποιος ο λόγος να σάς πουν για την Lp(a), η οποία μειώνεται με τη βιταμίνη C, τη λυσίνη και τη νιασίνη; Ποιος ο λόγος να σάς πουν για την ομοκυστεΐνη, η οποία μειώνεται με βιταμίνες τού συμπλέγματος Β, και συγκεκριμένα με B6, B12 και φολικό οξύ;
Στο άρθρο αυτό θα ανατρέψουμε τη θεωρία τής χοληστερίνης. Η χοληστερίνη είναι ευεργετική για το σώμα μας και όχι κάποια κακή ουσία. Η χοληστερίνη των τροφίμων, όπως τα αυγά, δεν αυξάνει τη χοληστερίνη τού αίματος. Και η υψηλή χοληστερίνη τού αίματος, δεν προκαλεί αθηρωσκλήρωση, όπως ισχυρίζονται. Αυτά που σας λέμε τώρα, μπορεί να σάς φαίνονται περίεργα, αλλά τελειώνοντας την ανάγνωση τού άρθρου θα συνειδητοποιήσετε ίσως, ότι η θεωρία τής χοληστερίνης είναι μια από τις μεγαλύτερες απάτες στην ιστορία τής Iατρικής, όπως ο dr. George Mann επιτυχώς τη χαρακτήρισε.
Ο αγώνας κατά τού λίπους
Ενώ οι γάλλοι τρώνε άφθονο λίπος, οι αμερικανοί, αλλά και οι έλληνες δεν τολμούν να πιούν ένα ποτήρι γάλα πλήρες σε λιπαρά ή να φάνε ένα πλήρες γιαούρτι. Εδώ και 25 χρόνια οι κυβερνητικές συστάσεις των ΗΠΑ και οι ειδικοί στα θέματα υγείας έχουν τονίσει τα χαμηλά σε λίπη και χωρίς λίπη φαγητά, προειδοποιώντας τους ανθρώπους να αποφεύγουν τα λίπη γενικά, ιδιαίτερα τα κορεσμένα λίπη από ζωικά προϊόντα και τροπικά λίπη όπως το λάδι τής καρύδας.
«Τρώτε πολλές τροφές υψηλές σε λίπος (ιδιαίτερα κορεσμένο λίπος);» ανησυχεί η ιστοσελίδα τής American Heart Association. «Διαλέξτε μια δίαιτα, που είναι χαμηλή σε κορεσμένο λίπος και χοληστερίνη», επαναλαμβάνουν οι σύγχρονες οδηγίες διατροφής τού United States Department of Agriculture (USDA).
Κι όμως, η Αμερική, όχι η Γαλλία, είναι η χώρα με τα καλπάζοντα ποσοστά παχυσαρκίας κάνοντας πολλούς ανθρώπους και τώρα πολλούς ερευνητές να αναρωτιούνται: Είναι τα φυτικά έλαια και τα trans λιπαρά, που περιέχονται στις επεξεργασμένες τροφές πιο υγιή από τα λίπη στις φυσικές τροφές, όπως το βούτυρο, η κρέμα γάλακτος και το λάδι τής καρύδας;
Το πόσο αποτελεσματικές είναι αυτές οι διατροφικές οδηγίες φαίνεται από το γεγονός, ότι 97 εκατομμύρια αμερικανοί (64%) είναι παχύσαρκοι, σύμφωνα με μια μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο τού 2002 στο Journal of the American Medical Association.
Τα πραγματικά αίτια τής αύξησης τής καρδιοπάθειας στις ΗΠΑ
Στις αρχές τού 20ού αιώνα, η καρδιοπάθεια αποτελούσε το 10% όλων των θανάτων, το 1950 το 30% και σήμερα έχει φτάσει στο 45% όλων των θανάτων. Ακόμα πιο συνταρακτικό είναι, ότι η περισσότερη από την αύξηση ήταν λόγω ενός νέου φαινόμενου, τού εμφράγματος τού μυοκαρδίου ή τής καρδιακής προσβολής, που δεν υπήρχε πριν το 1920. Κατά τη διάρκεια τού ΄50, ο dr. Dudley White, ο πιο φημισμένος καρδιολόγος τής εποχής του, επεσήμανε, ότι η καρδιοπάθεια είχε αυξηθεί, καθώς η κατανάλωση φυτικών λαδιών αυξήθηκε και η κατανάλωση αυγών και παραδοσιακών λιπών, όπως το βούτυρο και το λαρδί μειώθηκε. Η χρήση τής μαργαρίνης τετραπλασιάστηκε και η χρήση των φυτικών ελαίων τριπλασιάστηκε μεταξύ 1900 και 1950, ενώ η κατανάλωση αυγών μειώθηκε στο μισό.
Μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, οι κατασκευαστές άρχισαν να κάνουν υδρογόνωση σε αυτά τα φυτικά έλαια, έτσι, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως υποκατάστατο τού λαδιού τής καρύδας και των ζωικών λιπών στα προϊόντα φούρνου.
Ο dr. White και πολλοί άλλοι επεσήμαναν, ότι αυτά τα γεγονότα –η καρδιοπάθεια αυξήθηκε μαζί με τη χρήση των πολυακόρεστων ελαίων και των μερικώς υδρογονωμένων ελαίων στις επεξεργασμένες τροφές– προτείνουν, ότι οι αμερικανοί πρέπει να τρώνε τις παραδοσιακές τροφές, όπως κρέας, αυγά, βούτυρο και τυρί και να αποφεύγουν τις τροφές, που είναι βασισμένες στα φυτικά έλαια.
Μια μελέτη, που σπάνια αναφέρεται
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες μελέτες οργανώθηκε από τον dr. Norman Jolliffe, διευθυντή στο Nutrition Bureau τού New York Health Department. Αυτός οργάνωσε το Anti-Coronary Club το 1957, στο οποίο επέλεξε επιχειρηματίες ηλικίας 40-59 ετών, που ακολούθησαν τη «Συνετή Δίαιτα», που προτείνει η American Heart Association (AHA). Τα μέλη τού κλαμπ ακολούθησαν τη δίαιτα με θρησκευτική ευλάβεια. Αυτοί, συγκρίθηκαν με μια άλλη ομάδα επιχειρηματιών, που έτρωγαν αυγά και μπέικον για πρωινό, χρησιμοποιούσαν βούτυρο και έτρωγαν κρέας τρεις φορές την ημέρα. Ο Jollife, ένας υπέρβαρος διαβητικός, ήταν πεπεισμένος μαζί με άλλους υποστηρικτές τής υπόθεσης λιπιδίων ότι η ομάδα, που ακολουθούσε τη «Συνετή Δίαιτα» θα πήγαινε πολύ καλύτερα από την ομάδα, που δεν ακολουθούσε τη «Συνετή Δίαιτα».
Το 1966, τα αποτελέσματα τής μελέτης δημοσιεύτηκαν στο Journal of the American Medical Association. Αν και οι άνδρες, που ακολούθησαν τη «Συνετή Δίαιτα», είχαν λίγο χαμηλότερα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα από την ομάδα, που δεν ακολούθησε τη «Συνετή Δίαιτα» (220 mg/dl έναντι 250 mg/dl), υπήρξαν οκτώ θάνατοι από καρδιοπάθεια στην ομάδα, που ακολούθησε τη «Συνετή Δίαιτα» και κανένας θάνατος στην ομάδα, που δεν ακολούθησε τη «Συνετή Δίαιτα». Και ο dr. Jolliffe; Πέθανε από αγγειακή θρόμβωση, το 1961. Προφανώς, η «Συνετή Δίαιτα» δεν μπόρεσε να τον σώσει.
Η χοληστερίνη, που δεν είναι χοληστερίνη
Όταν κάνουμε μια εξέταση αίματος μετράμε την ολική χοληστερίνη, την «κακή» χοληστερίνη, την «καλή» χοληστερίνη και υπολογίζουμε την αναλογία τής «καλής» προς την «κακή» χοληστερίνη. Αν κοιτάξουμε ένα βιβλίο βιοχημείας, θα δούμε, ότι υπάρχει ένα διάγραμμα τής χοληστερίνης. Αυτή είναι η μόνη μορφή τής χοληστερίνης. Δεν υπάρχει «κακή» και «καλή» χοληστερίνη.

Οι περισσότεροι άνθρωποι νομίζουν, ότι η χοληστερίνη είναι βλαβερή για τον οργανισμό τους. Και όμως, η χοληστερίνη είναι απαραίτητη για τη ζωή μας. Οι συνάψεις, οι ζωτικές συνδέσεις μεταξύ των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο και οπουδήποτε αλλού γίνονται αποκλειστικά από χοληστερίνη. Η βιταμίνη D συντίθεται από τη χοληστερίνη από τη δράση των ηλιακών ακτίνων στο δέρμα μας. Όλα τα κύτταρα τού σώματός μας χρειάζονται χοληστερίνη στις κυτταρικές τους μεμβράνες. Χωρίς αυτή θα αποσυντίθονταν, αφού η χοληστερίνη παρέχει δομική ακεραιότητα. Η χοληστερίνη είναι δομικός λίθος για πολλές ορμόνες τού σεξ.
Η χοληστερίνη δεν διαλύεται στο νερό. Έτσι δεν διαλύεται στο αίμα. Αυτό σημαίνει, ότι πρέπει να μεταφερθεί στο σώμα μέσα σε ένα μικρότερο μόριο μεταφοράς, γνωστό ως λιποπρωτεΐνη. Ένα άλλο συστατικό, που δεν μπορεί να διαλυθεί στο αίμα είναι το λίπος. Τα λίπη/τριγλυκερίδια και η χοληστερίνη είναι συνεπιβάτες μέσα στις λιποπρωτεΐνες.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι λιποπρωτεινών. Η μεγαλύτερη ονομάζεται χυλομικρόν. Ένα επίπεδο πιο κάτω σε μέγεθος από το χυλομικρόν είναι μια λιποπρωτεΐνη γνωστή ως VLDL, η πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη. Η VLDL συνήθως αναφέρεται ως τριγλυκερίδια. Ένα επίπεδο ακόμα πιο κάτω σε μέγεθος είναι η IDL, η μεσαίας πυκνότητας λιποπρωτεΐνη. Αυτή σχηματίζεται, όταν η VLDL χάνει ένα τριγλυκερίδιο και μικραίνει. Ένα επίπεδο πιο κάτω σε μέγεθος είναι η LDL, η χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη, γνωστή και ως «κακή χοληστερίνη». Δεν είναι όμως χοληστερίνη, αλλά λιποπρωτεΐνη. Η πιο μικρή λιποπρωτεΐνη είναι η HDL, η υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη, γνωστή και ως «καλή» χοληστερίνη. Ούτε όμως αυτή είναι χοληστερίνη, αλλά λιποπρωτεΐνη.

- Τα μόρια τής κακής χοληστερίνης είναι αυτά με τις ουλές στα πρόσωπά τους και καλυμμένο με μαύρο πανί το ένα τους μάτι.
Αξιοσημείωτο είναι, ότι η HDL περιέχει περισσότερη χοληστερίνη από κάθε άλλο είδος λιποπρωτεΐνης στο σώμα και όμως θεωρείται, ότι προστατεύει την καρδιά μας. Η HDL παράγεται στο συκώτι και πιστεύεται, ότι απομακρύνει τη χοληστερίνη από τις αθηρωματικές πλάκες στις αρτηρίες και τη μεταφέρει πίσω στο συκώτι. Η ιδέα όμως, ότι ένα μόνο μόριο διώχνει τη χοληστερίνη από τις αθηρωματικές πλάκες είναι γελοία.
Μια άλλη μορφή τής LDL είναι η λιποπρωτεΐνη (α), η οποία γράφεται ως Lp(a). Είναι η ίδια με την LDL με μόνη διαφορά, ότι έχει δύο τύπους πρωτεΐνης προσκολλημένους στην εξωτερική της επιφάνεια. Όλες οι λιποπρωτεΐνες έχουν πρωτεΐνες προσκολλημένες στην εξωτερική τους επιφάνεια. Με αυτό τον τρόπο οι υποδοχείς των κυττάρων στο σώμα τις αναγνωρίζουν.
Η χοληστερίνη είναι απαραίτητη για τη ζωή μας
Οι περισσότεροι άνθρωποι νομίζουν, ότι η χοληστερίνη είναι βλαβερή για τον οργανισμό τους. Και όμως, η χοληστερίνη είναι απαραίτητη για τη ζωή μας. Η χοληστερίνη είναι τόσο ζωτική, που όλα τα κύτταρα εκτός από τους νευρώνες μπορούν να παράγουν χοληστερίνη και μια από τις κύριες λειτουργίες τού συκωτιού είναι να συνθέτει χοληστερίνη.
Για να καταλάβουμε τι συμβαίνει, όταν τα επίπεδα τής χοληστερίνης είναι πολύ χαμηλά, ας δούμε μια σπάνια γενετική ασθένεια, που ονομάζεται σύνδρομο Smith-Lemli-Opitz (SLOS) Σε αυτό το σύνδρομο υπάρχει ένα ελάττωμα στη σύνθεση τής χοληστερίνης με αποτέλεσμα πολύ χαμηλά επίπεδα χοληστερίνης. Ας δούμε τα συμπτώματα αυτού τού συνδρόμου: Ξαφνική αποβολή τού εμβρύου με SLOS, θάνατος από ανεπάρκεια πολλών οργάνων κατά τη διάρκεια των πρώτων εβδομάδων ζωής στα άτομα με SLOS τύπου ΙΙ, συμφορητική καρδιοπάθεια δεν είναι ασυνήθης στο SLOS. Εμετός, δυσκολία στη λήψη τροφής, δυσκοιλιότητα, ανισορροπία ηλεκτρολυτών και αδυναμία να αναπτυχθούν, είναι συνηθισμένα συμπτώματα. Μπορεί να συμβεί απώλεια τής όρασης λόγω καταρράκτη, ανωμαλίες στο οπτικό νεύρο και άλλα οφθαλμολογικά προβλήματα. Απώλεια των μαλλιών είναι πολύ συχνή. Αιτία θανάτου μπορεί να είναι η πνευμονία και η ηπατική ανεπάρκεια. Η επιβίωση είναι απίθανη, αν τα επίπεδα τής χοληστερίνης στο πλάσμα είναι λιγότερα από 20 mg/dl.
Ας δούμε μερικά πράγματα, που χρειαζόμαστε χοληστερίνη για το σώμα μας:
Εγκεφαλικές συνάψεις: Οι συνάψεις, οι ζωτικές συνδέσεις μεταξύ των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο και οπουδήποτε αλλού γίνονται αποκλειστικά από χοληστερίνη.
Βιταμίνη D: Συντίθεται από την χοληστερίνη από τη δράση των ηλιακών ακτίνων στο δέρμα μας.
Κυτταρικές μεμβράνες: Όλα τα κύτταρα τού σώματός μας χρειάζονται χοληστερίνη στις κυτταρικές τους μεμβράνες. Χωρίς αυτή θα αποσυντίθονταν, αφού η χοληστερίνη παρέχει δομική ακεραιότητα.
Ορμόνες τού σεξ: Η χοληστερίνη είναι δομικός λίθος για πολλές ορμόνες τού σεξ.
Χολή: Η χοληστερίνη είναι το κύριο συστατικό τής χολής, η οποία απελευθερώνεται από τη χοληδόχο κύστη, για να βοηθήσει στην πέψη των τροφών. Πολλοί χολόλιθοι είναι κατασκευασμένοι εντελώς από κρυσταλλωμένη χοληστερίνη.
Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι όλα αυτά χρειάζονται μεγάλη ποσότητα χοληστερίνης. Είναι αδύνατο να φάμε τόσο πολύ χοληστερίνη, για να καλύψουμε τις καθημερινές μας ανάγκες για χοληστερίνη. Για να καλύψει αυτό το κενό, το συκώτι πρέπει να παράγει τέσσερεις ή πέντε φορές χοληστερίνη από αυτήν που καταναλώνουμε. Στην πραγματικότητα, θα έπρεπε να τρώμε έξι με οκτώ κρόκους αυγών την ημέρα, για να καλύψουμε τις καθημερινές μας ανάγκες. Επειδή κανένας μας δεν το κάνει αυτό, το συκώτι καλύπτει αυτό το κενό.
Έτσι, πώς είναι δυνατόν να λέγεται, ότι αν τρώμε δυο ή τέσσερεις κρόκους αυγών την ημέρα, αυτό θα κάνει τα επίπεδα τής χοληστερίνης να αυξηθούν; Αφού αυτή η ποσότητα κρόκων είναι μικρότερη από αυτήν που χρειαζόμαστε για τις καθημερινές μας ανάγκες σε χοληστερίνη. Οι περισσότεροι μάλιστα από εμάς, τρώμε πολύ λιγότερη ποσότητα κρόκων αυγών. Αν καταφέρναμε να τρώμε τέσσερις κρόκους την ημέρα, το συκώτι θα παρήγαγε απλώς λιγότερη χοληστερίνη, για να κρατήσει τα επίπεδα σταθερά.
Οι κύριες λειτουργίες τής χοληστερίνης
Στους ανθρώπους, η χοληστερίνη υπηρετεί πολλές σημαντικές λειτουργίες:
1. Χρησιμοποιείται από το σώμα για την κατασκευή στεροειδών ή ορμονών σαν την κορτιζόνη, συμπεριλαμβανομένων των σεξουαλικών ορμονών. Τέτοιες ορμόνες είναι η τεστοστερόνη, το οιστρογόνο και η κορτιζόνη. Αυτές οι ορμόνες ελέγχουν χιλιάδες σωματικές λειτουργίες.

2. Βοηθάει το συκώτι να παράγει χολικά οξέα. Αυτά τα οξέα είναι απαραίτητα για την πέψη των λιπών και απαλλάσσουν το σώμα από απόβλητα.

3. Δρα για να συνδέει τα μόρια λιπιδίων, τα οποία σταθεροποιούν τις κυτταρικές μεμβράνες. Ως εκ τούτου, η χοληστερίνη είναι ένας ζωτικός δομικός λίθος για όλους τους ιστούς τού σώματος.

4. Είναι ένα απαραίτητο μέρος τού ελύτρου μυελίνης. Το έλυτρο μυελίνης εξασφαλίζει, ότι ο εγκέφαλος λειτουργεί σωστά. Χωρίς το έλυτρο μυελίνης είναι δύσκολο να συγκεντρωθούμε και μπορούμε να χάσουμε τη μνήμη.

5. Έχει ευεργετικές επιδράσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα. Οι άνδρες με υψηλή χοληστερίνη έχουν ισχυρότερο ανοσοποιητικό σύστημα από τους άνδρες με χαμηλή χοληστερίνη, όπως μπορεί να φανεί από το γεγονός, ότι έχουν περισσότερα λεμφοκύτταρα, ολικά Τ-κύτταρα, βοηθητικά Τ-κύτταρα και CD8+ κύτταρα. Επιπλέον, πολλές ποικιλίες βακτηρίων, που μας κάνουν να αρρωσταίνουμε, σχεδόν εντελώς απενεργοποιούνται από την LDL χοληστερίνη.

6. Το σώμα χρησιμοποιεί τη χοληστερίνη, για να παράγει βιταμίνη D, που είναι ζωτική για τα οστά και το νευρικό σύστημα, τη σωστή ανάπτυξη, τον μεταβολισμό των μετάλλων, τον μυϊκό τόνο, την παραγωγή ινσουλίνης, την αναπαραγωγή και τη λειτουργία τού ανοσοποιητικού συστήματος.

7. Η χοληστερίνη δρα ως αντιοξειδωτικό προστατεύοντάς μας από τη βλάβη των ελευθέρων ριζών, που οδηγεί σε καρδιοπάθεια και καρκίνο.

8. Η χοληστερίνη χρησιμοποιείται για τη σωστή λειτουργία των υποδοχέων σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Επειδή η σεροτονίνη είναι το φυσικό συστατικό με το οποίο αισθανόμαστε καλά, δεν είναι έκπληξη, ότι χαμηλά επίπεδα χοληστερίνης έχουν συνδεθεί με επιθετική και βίαιη συμπεριφορά, κατάθλιψη και τάση για αυτοκτονία.

9. Το γάλα τής μητέρας είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε χοληστερίνη και περιέχει ένα ειδικό ένζυμο, που βοηθά το βρέφος να αξιοποιήσει αυτό το συστατικό. Τα βρέφη και τα παιδιά χρειάζονται τροφές πλούσιες σε χοληστερίνη κατά τη διάρκεια των χρόνων τής ανάπτυξης, για να εξασφαλίσουν σωστή ανάπτυξη τού εγκεφάλου και τού νευρικού συστήματος.

10. Η διατροφική χοληστερίνη παίζει έναν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση τής υγείας τού εντερικού τοιχώματος. Αυτή είναι η αιτία, που οι χαμηλές σε χοληστερίνη δίαιτες μπορούν να οδηγήσουν σε σύνδρομο διαπερατότητας τού εντέρου και σε άλλες εντερικές παθήσεις.

11. Το σώμα χρησιμοποιεί τη χοληστερίνη, για να επισκευάσει τα κύτταρα, που έχουν πάθει βλάβη. Αυτό σημαίνει, ότι τα υψηλότερα επίπεδα χοληστερίνης είναι στην πραγματικότητα ευεργετικά. Ο Meyer Texon, γνωστός παθολόγος στο New York University Medical Center, επισημαίνει, ότι το να κατηγορούμε το λίπος και τη χοληστερίνη για τη σκλήρυνση των αρτηριών είναι σαν να κατηγορούμε τα λευκά αιμοσφαίρια για την πρόκληση μόλυνσης.
Η χοληστερίνη κάνει καλό
Ξέρετε, ότι η υψηλή χοληστερίνη μας προστατεύει κατά των μολυσματικών ασθενειών; Ή ότι οι ηλικιωμένοι με υψηλή χοληστερίνη ζουν περισσότερο; Το γεγονός, ότι οι ηλικιωμένοι με υψηλή χοληστερίνη ζουν περισσότερο από τους ηλικιωμένους με χαμηλή χοληστερίνη προκύπτει καθαρά από πολλές επιστημονικές μελέτες. Αλλά ας δούμε τη θνησιμότητα, τον κίνδυνο θανάτου από καρδιακή προσβολή, αν η χοληστερίνη είναι υψηλή.
Ο dr. Harlan Krumholz στο πανεπιστήμιο τού Yale ανέφερε, ότι οι ηλικιωμένοι με χαμηλή χοληστερίνη πέθαιναν δυο φορές πιο συχνά από καρδιακή προσβολή απ΄ ότι αυτοί με υψηλή χοληστερίνη.
Υπάρχει μεγάλος αριθμός παρόμοιων ευρημάτων. Πολλές μελέτες σε ηλικιωμένους έχουν δείξει, ότι η υψηλή χοληστερίνη δεν είναι παράγοντας κινδύνου για καρδιοπάθεια. Αυτό ήταν το αποτέλεσμα μιας έρευνας τού Uffe Ravnskov στη βάση δεδομένων τού Medline για μελέτες, που ασχολούνταν με αυτό το ερώτημα.
Χαμηλή χοληστερίνη και μεταδοτικές ασθένειες
Ο David Jacobs και οι συνεργάτες του βρήκαν, ότι η χαμηλή χοληστερίνη είναι προάγγελος για έναν αυξημένο κίνδυνο θανάτου από ασθένειες τού στομάχου, των εντέρων και των πνευμόνων.
Οι περισσότερες από αυτές τις ασθένειες προκαλούνται από βακτήρια ή ιούς. Γεννάται όμως το εξής ερώτημα: Είναι η μόλυνση, που μειώνει τη χοληστερίνη ή η χαμηλή χοληστερίνη, που προδιαθέτει σε μολυσματικές ασθένειες;
Μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής πάλι τον Jacobs παρακολούθησε περισσότερα από 100.000 υγιή άτομα στην περιοχή τού San Francisco για δεκαπέντε χρόνια. Στο τέλος τής μελέτης παρατήρησαν, ότι αυτοί που είχαν χαμηλή χοληστερίνη στην αρχή τής μελέτης είχαν μπει πιο συχνά στο νοσοκομείο λόγω μολυσματικής ασθένειας. Αυτό το εύρημα δεν μπορεί να εξηγηθεί με το επιχείρημα, ότι η μόλυνση είχε κάνει τη χοληστερίνη να μειωθεί, διότι πώς η χαμηλή χοληστερίνη, καταγραφόμενη σε εποχή που αυτοί οι άνθρωποι ήταν υγιείς και χωρίς καμμιά απόδειξη τής μόλυνσης, μπορούσε να προκληθεί από μια ασθένεια, που δεν είχε ακόμα εμφανιστεί. Είναι πιο πιθανό, ότι η χαμηλή χοληστερίνη με κάποιο τρόπο τους έκανε πιο ευπαθείς στη μόλυνση.
Η LDL είναι καλή
Όλοι ονομάζουμε την LDL «κακή» χοληστερίνη. Η LDL πρώτα απʼ όλα δεν είναι χοληστερίνη, αλλά λιποπρωτεΐνη. Και δεύτερον η LDL δεν είναι κακή. Η LDL είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό μέλος τού ανοσοποιητικού μας συστήματος. Αυτό, που οι περισσότεροι γιατροί και ερευνητές δεν γνωρίζουν είναι, ότι οι λιποπρωτεΐνες, συμπεριλαμβανομένης της LDL, εξοντώνουν τους μικροοργανισμούς και τα τοξικά τους προϊόντα.
Ο dr. Sucharit Bhakdi και η ομάδα του από το Giessen στη Γερμανία ήταν ένας από τους πρώτους, που μελέτησαν το πώς οι λιποπρωτεΐνες μας προστατεύουν.
Η άλφα-τοξίνη είναι ένα δηλητηριώδες συστατικό, που παράγεται από τα βακτήρια, που προκαλούν ασθένειες σταφυλόκοκκου. Είναι ικανή να καταστρέψει όλα τα είδη των ανθρώπινων κυττάρων, συμπεριλαμβανομένων των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Για παράδειγμα, αν μικρές ποσότητες τής τοξίνης προστεθούν σε έναν δοκιμαστικό σωλήνα με ερυθρά αιμοσφαίρια διαλυμένα σε αλατόνερο, τα αιμοσφαίρια καταστρέφονται. Ο Bhakdi ανέμειξε καθαρή άλφα-τοξίνη με ανθρώπινο ορό (το υγρό, στο οποίο βρίσκονται τα κύτταρα τού αίματος) και τώρα η δηλητηριώδης δράση τής άλφα-τοξίνης σχεδόν εξαφανίστηκε. Με διάφορες περίπλοκες μεθόδους ξεχώρισαν το προστατευτικό συστατικό στον ανθρώπινο ορό ως LDL. Τίποτα δεν συνέβη με τα ερυθρά αιμοσφαίρια, όταν ανέμειξαν την άλφα-τοξίνη με καθαρή ανθρώπινη LDL.

Μια από τις επιδράσεις των βακτηριακών τοξινών είναι, ότι διεγείρουν τα λευκά αιμοσφαίρια να παράγουν κυτοκίνες, ορμόνες, που ξεκινούν τις φλεγμονώδεις διαδικασίες. Γερμανοί ερευνητές με επικεφαλής τον Dr. Willy Flegel στο πανεπιστήμιο τής Χαϊδελβέργης στη Γερμανία βρήκαν, ότι αυτή η επίδραση εξαφανίστηκε σχεδόν εντελώς, αν η τοξίνη αναμειγνυόταν με καθαρή LDL προτού να προσθέσουν τα λευκά αιμοσφαίρια στους δοκιμαστικούς σωλήνες. Προφανώς, η LDL ήταν ικανή να εξουδετερώνει τις βακτηριακές τοξίνες.

Η LDL φαίνεται, ότι έχει επίσης ευεργετική επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα. Ο Matthew Muldoon και η ομάδα του στο πανεπιστήμιο τού Pittsburgh στην Pennsylvania μελέτησε υγιή άτομα και βρήκε, ότι ο αριθμός των διάφορων τύπων των λευκών αιμοσφαιρίων ήταν πολύ χαμηλότερα σε αυτούς με τη χαμηλή LDL. Πρότειναν, ότι οι άνθρωποι με υψηλή χοληστερίνη έχουν ένα πιο αποτελεσματικό ανοσοποιητικό σύστημα από τους ανθρώπους με χαμηλή χοληστερίνη.
Ο καθηγητής Kenneth Feingold και η ομάδα του στο πανεπιστήμιο τής California χαμήλωσαν την LDL σε αρουραίους με φάρμακα με αποτέλεσμα οι αρουραίοι να πεθάνουν πολύ πιο εύκολα μετά από μια ένεση βακτηριακών τοξινών. Αλλά αν έδιναν στα ζώα μια ένεση ανθρώπινης LDL ακριβώς πριν, αυτά επιζούσαν.
Σε ένα άλλο πείραμα, ερευνητές από την Ολλανδία έκαναν ένεση με βακτήρια ή τις τοξίνες τους σε φυσιολογικά ποντίκια και σε ποντίκια με υψηλή χοληστερίνη. Ενώ όλα τα φυσιολογικά ποντίκια πέθαναν, τα περισσότερα από τα ποντίκια με υψηλή χοληστερίνη επέζησαν. Τα πειράματα αυτά έχουν ιδιαίτερη αξία, διότι το ανοσοποιητικό σύστημα των ποντικών μοιάζει πολύ με αυτό των ανθρώπων.
Χαμηλή χοληστερίνη; Κίνδυνος για εγκεφαλικό
Τα εγκεφαλικά και η καρδιοπάθεια αποτελούν μέρος τής οικογένειας γνωστής ως καρδιαγγειακή ασθένεια. Οι άνθρωποι με καρδιοπάθεια είναι πιο πιθανόν να πάθουν εγκεφαλικό και αντίστροφα.
Δεδομένου, ότι τα εγκεφαλικά και η καρδιοπάθεια προκαλούνται από την ανάπτυξη αθηρωματικής πλάκας θα σκεφτείτε, ότι αν τα αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης είναι παράγοντας κινδύνου για καρδιοπάθεια, θα είναι παράγοντας κινδύνου για εγκεφαλικό. Αλλά δεν είναι.
Το 1995 στο Lancet δημοσιεύθηκε μια μεγάλη μελέτη, που εξέτασε 450.000 ανθρώπους σε μια περίοδο 16 ετών, οι οποίοι έπαθαν 13.000 εγκεφαλικά. Το συμπέρασμα της μελέτης ήταν: «Δεν υπήρξε σύνδεση μεταξύ χοληστερίνης τού αίματος και εγκεφαλικού».
Μια πανευρωπαϊκή μελέτη γνωστή ως EUROSTROKE, που δημοσιεύθηκε το 2002 εξέτασε το ίδιο πράγμα. Το αποτέλεσμα τής μελέτης ήταν το εξής: «Η ανάλυση τού προγράμματος EUROSTROKE δεν μπόρεσε να αποκαλύψει μια σύνδεση τής ολικής χοληστερίνης με θανατηφόρο, μη θανατηφόρο, αιμορραγικό ή ισχαιμικό εγκεφαλικό».
Τα χαμηλά επίπεδα χοληστερίνης συνδέονται με μεγάλη αύξηση θανάτων από εγκεφαλικό και μπορεί να αποτελούν και αιτία. «Τα επιδημιολογικά δεδομένα είναι σε γενικές γραμμές σύμφωνα με τα πειράματα σε ζώα, δείχνουν, ότι δίαιτες, που είναι πολύ χαμηλές σε λίπος αυξάνουν την εμφάνιση μερικών μορφών εγκεφαλικού. Κοινωνίες με χαμηλή πρόσληψη λίπους και ζωικής πρωτεΐνης, όπως η παραδοσιακή Ιαπωνία, τείνουν να έχουν υψηλά ποσοστά αιμορραγικού εγκεφαλικού. Ένας αυξημένος κίνδυνος για εγκεφαλικό βρίσκεται ανάμεσα στα τμήματα τού ιαπωνικού πληθυσμού με χαμηλά επίπεδα χοληστερίνης, ειδικά μεταξύ αυτών με υψηλή πίεση αίματος. Σε έναν μεγάλο εξεταζόμενο πληθυσμό ανδρών στις ΗΠΑ, αυτοί με τα χαμηλότερα επίπεδα χοληστερίνης είχαν έναν αυξημένο κίνδυνο για αιμορραγικό εγκεφαλικό».

Πειραματικό εμβόλιο, που μειώνει δραστικά τη χοληστερίνη. Μια και μόνο ένεση μπορεί να μειώσει κατά τα δύο τρίτα την «κακή» LDL χοληστερίνη. Αυτό ανέφεραν ερευνητές κατά τη διάρκεια συνεδρίου τής Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας, που διεξάγεται στο Ορλάντο τής Φλόριδας. Το νέο εμβόλιο για τη χοληστερίνη, που αναπτύχθηκε από τη φαρμακευτική εταιρεία Amgen, δοκιμάστηκε για πρώτη φορά σε ανθρώπους και, όπως φάνηκε, μείωσε τα επίπεδα τής «κακής» LDL χοληστερίνης κατά 64% κατά μέσο όρο σε σύγκριση με εικονική ένεση. Έτσι, εκτός από τα νέα φάρμακα μείωσης τής χοληστερίνης, τις στατίνες, θα διατίθενται μελλοντικά στο εμπόριο και εμβόλια, που ρίχνουν την «κακή» LDL χοληστερίνη. Η LDL όμως, πρώτα απʼ όλα δεν είναι χοληστερίνη, αλλά λιποπρωτεΐνη. Και δεύτερον, η LDL δεν είναι κακή. Η LDL είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό μέλος τού ανοσοποιητικού μας συστήματος. Οι λιποπρωτεΐνες, συμπεριλαμβανομένης τής LDL, εξοντώνουν τους μικροοργανισμούς και τα τοξικά τους προϊόντα. Οι φαρμακευτικές εταιρείες εφευρίσκουν φάρμακα και τώρα εμβόλια, για να μας ρίξουν τη χοληστερίνη, έτσι ώστε να μας προστατέψουν από την καρδιακή προσβολή. Πολλές όμως επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει, ότι οι ηλικιωμένοι με υψηλή χοληστερίνη ζουν περισσότερο από τους ηλικιωμένους με χαμηλή χοληστερίνη. Ο dr. Harlan Krumholz στο πανεπιστήμιο τού Yale ανέφερε, ότι οι ηλικιωμένοι με χαμηλή χοληστερίνη πέθαιναν δυο φορές πιο συχνά από καρδιακή προσβολή απ΄ ότι αυτοί με υψηλή χοληστερίνη. Η χοληστερίνη δεν είναι κάποια κακή ουσία, που βλάπτει τον οργανισμό μας, όπως η προπαγάνδα των φαρμακευτικών εταιρειών μάς έχει κάνει να πιστεύουμε.
Ενώ οι ιάπωνες έχουν χαμηλά ποσοστά καρδιοπάθειας, έχουν τα υψηλότερα ποσοστά εγκεφαλικών στον κόσμο. Οι θάνατοι από εγκεφαλικά απετέλεσαν ένα τεράστιο πρόβλημα υγείας, ώστε στο όχι πολύ μακρινό παρελθόν οι ιάπωνες ενθαρρύνθηκαν να αυξήσουν την κατανάλωση λίπους, για να προλάβουν τόσους θανάτους από εγκεφαλικά. Σε μια 15χρονη ιαπωνική μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Stroke το 2004, διαβάζουμε τα εξής: «Ο κίνδυνος θανάτου από εγκεφαλικό μειώθηκε σε ποσοστό 64% στην ομάδα κατανάλωσης υψηλής χοληστερίνης σε σύγκριση με την ομάδα κατανάλωσης χαμηλής χοληστερίνης… Η ζωική πρωτεΐνη δεν συνδέθηκε σημαντικά με το εγκεφαλικό μετά από αναπροσαρμογή για ζωικό λίπος και χοληστερίνη… Αυτή η μελέτη προτείνει, ότι στην Ιαπωνία, όπου η πρόσληψη ζωικών προϊόντων είναι μικρότερη από τις δυτικές χώρες, η υψηλή κατανάλωση ζωικού λίπους και χοληστερίνης συνδέθηκε με μειωμένο κίνδυνο για θανάτους από εγκεφαλικό».
Τα τελευταία πενήντα χρόνια έχουν αλλάξει οι διατροφικές συνήθειες των ιαπώνων κι έχουν αυξήσει την πρωτεΐνη και το λίπος. Το 1958 η ολική πρόσληψη θερμίδων ήταν 2.837, ενώ το 1999 ήταν 2.202. Το 1958 το 84% των θερμίδων τους προερχόταν από υδατάνθρακες, ενώ το 1999 το 62% προερχόταν από υδατάνθρακες. Το 1958 το 11% προερχόταν από πρωτεΐνες, ενώ το 1999 το 18%. Το 1958 το 5% προερχόταν από λίπος, ενώ το 1999 το 20%. Επίσης έχουν αυξηθεί και τα επίπεδα τής χοληστερίνης των ιαπώνων. Θα περίμενε κανείς, ότι θα έπρεπε να έχουν αυξηθεί οι καρδιοπάθειες στην Ιαπωνία. Κι όμως, από το 1965 ώς το 1995, η θνησιμότητα από καρδιοπάθειες στους άνδρες μειώθηκε. Επίσης τα ποσοστά θανάτων από εγκεφαλικό στους άνδρες ηλικίας 60-69 μεταξύ 1950 και 1995 μειώθηκε από το 1.334 στο 226 (ανά 100.000/χρόνο). Δηλαδή υπήρξε μια μείωση 600%.
Αυτά τα στοιχεία σπάνια αναφέρονται από τους οπαδούς τής θεωρίας τής χοληστερίνης. Συνεχώς αναφέρουν, ότι οι ιάπωνες τρώνε χαμηλή ποσότητα λίπους και ότι έχουν χαμηλά ποσοστά καρδιοπάθειας. Δεν αναφέρουν όμως, ότι έχουν υψηλά ποσοστά εγκεφαλικού.
Όλα αυτά, που αναφέραμε, αποδεικνύουν ότι σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για εγκεφαλικό είναι τα χαμηλά επίπεδα χοληστερίνης και όχι τα υψηλά επίπεδά της.
Τα «παράδοξα» τής χοληστερίνης
Το πιο γνωστό «παράδοξο» είναι το γαλλικό παράδοξο. Οι γάλλοι τρώνε περισσότερο κορεσμένο λίπος από οποιοδήποτε άλλο έθνος τής Ευρώπης και ωστόσο έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά καρδιοπάθειας. Οι ελβετοί επίσης έχουν τη δεύτερη κατανάλωση κορεσμένου λίπους στην Ευρώπη και είναι το μόνο έθνος τής Ευρώπης, που έρχεται κοντά στα πολύ χαμηλά ποσοστά καρδιοπάθειας. Για τους γάλλους έχουν βρει την αιτιολογία, ότι πίνουν κόκκινο κρασί, τρώνε φρέσκα μαγειρεμένα λαχανικά και σκόρδο. Αλλά αν αυτό ισχύει, για να εξηγηθεί το γαλλικό παράδοξο, πώς εξηγείται το γεγονός, ότι οι ελβετοί καταναλώνουν πολύ κορεσμένο λίπος και όμως έχουν χαμηλά ποσοστά καρδιοπάθειας; Πώς δικαιολογούν το γεγονός, ότι οι μασάι έχουν τη μεγαλύτερη κατανάλωση χοληστερίνης και κορεσμένου λίπους και ωστόσο τα ποσοστά καρδιοπάθειας σε αυτούς είναι μηδενικά; Και δεν είναι μόνο οι ελβετοί και οι μασάι, είναι κι οι εσκιμώοι, οι οποίοι κατανάλωναν μεγάλες ποσότητες χοληστερίνης κι όμως, δεν πάθαιναν καρδιοπάθεια. Για αυτούς έχει δοθεί η εξήγηση, ότι καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ιχθυελαίου. Αλλά γιατί πάντα ψάχνουμε να βρούμε μια εξήγηση και δεν βλέπουμε, ότι η θεωρία της χοληστερίνης είναι εσφαλμένη;