Προβλεπόμενη παραγγελία

«Προβλεπόμενη παραγγελία» την έχει ονομάσει η Άμαζον. Η εταιρεία έχει κατοχυρώσει και επίσημα την πατέντα για ένα λογισμικό, που προβλέπει την παραγγελία, που θα κάνει το επόμενο διάστημα ο πελάτης της και προωθεί το σχετικό προϊόν στο πιο κοντινό στη διεύθυνσή του σημείο αποστολής, έτσι ώστε να μπορέσει να τον εξυπηρετήσει τάχιστα, όταν αυτός θα κάνει κλικ στο ανάλογο κουμπάκι στην οθόνη του υπολογιστή του. Ακούγεται λίγο «μεγαλο-αδερφικό», αλλά όπως εξηγούν οι εκπρόσωποι της εταιρείας είναι πολύ λογικό. Αρκεί να παρακολουθήσουν τις κινήσεις του κάθε πελάτη: Τι κοίταζε, πού σέρφαρε, τι τον ενδιέφερε μέχρι τώρα, ποια θέματα, ποιοι συγγραφείς, ποια μουσική είναι τα αγαπημένα του, τι μπορεί να έχει προσημειώσει στη λίστα των επιθυμιών του. Με αυτό τον τρόπο λοιπόν οι υπολογιστές σκέφτονται πριν από σας για σας, έτοιμοι να σας εντυπωσιάσουν αλλά και να σας αποδείξουν πόσο προβλέψιμοι είστε.
Όσοι ξαφνιάστηκαν διαβάζοντας αυτή την είδηση θα έπρεπε να σταθούν για λίγο και να σκεφτούν και το πόσο προβλέψιμοι είναι τελικά όχι μόνο ως καταναλωτές αλλά και σαν πολίτες. Γιατί ανάλογες προβλέψεις κάνουν και αυτοί που παρακολουθούν την πολιτική μας συμπεριφορά και μας προτείνουν στη συνέχεια λύσεις για τα σημερινά μας αδιέξοδα. Δε σκέφτονται μόνο οι γκουρού του μάρκετινγκ πριν από εμάς για μας. Αλλά και οι γκουρού της πολιτικής επικοινωνίας. Προφανώς ζούμε σε μια εποχή, που την έχουν κατακτήσει τόσο πολύ τα κλισέ, που χρειάζονται κάποιοι απλοί συνδυασμοί λογικής για να προβλέψει κανείς τους φόβους, τις επιθυμίες μας και να προκαταλάβει τις κινήσεις μας.
Ειδικά στην Ελλάδα με το τραγικό επίπεδο ποιότητας των μέσων ενημέρωσης που γίνονται λόγω κρίσης ακόμα φθηνότερα το ζήτημα αποκτά εφιαλτικές διαστάσεις. Ο σύγχρονος Μεγάλος Αδερφός δεν χρειάζεται να μας επιβάλλει με τη βία το τι θα σκεφτούμε. Μπορεί απλά να το κατευθύνει και να το προβλέψει. Μπορεί να εκμεταλλευτεί υπέρ του ακόμα και κάτι που δεν είχε σκεφτεί έτσι ακριβώς ο ίδιος. Απευθύνεται συνήθως στα πιο κατώτερα συναισθήματα: στον φόβο, στη ζήλια, στην αγωνία και στην ανασφάλεια. Και έτσι μας καθιστά ακόμα πιο προβλέψιμους. Και εμάς και τους πολιτικούς μας.
Σκεφτείτε τις όποιες επόμενες εκλογές. Δε χρειάζεται και πολύς κόπος για να προβλέψει κανείς με τι συνθήματα θα απευθυνθούν όλα ανεξαιρέτως τα κόμματα στους εκλογικούς τους πελάτες. Θα ενισχύσουν πάλι τις φοβίες τους, θα τους τρομοκρατήσουν με την προοπτική ότι όλα μπορεί να γίνουν ακόμα χειρότερα αν επικρατήσει ο «αντίπαλος» θα υποσχεθούν αυτά που υπόσχονται εδώ και χρόνια. Καμιά πρωτοτυπία. Περιμένετε κάποια έκπληξη; Κάποια καινούρια ιδέα; Κάτι απρόβλεπτο, που θα σας πείσει ότι κάτι μπορεί να αλλάξει;
Λέγεται συχνά, ότι ζούμε σε έναν κόσμο, που τρέχει με ιλιγγιώδεις ταχύτητες και αυτό εγκυμονεί συχνά αναπάντεχες πολιτικές εξελίξεις και συμπεριφορές. Στην πραγματικότητα αυτή η εκτίμηση δεν κρύβει παρά υποκρισία. Κανείς δεν θέλει να παραδεχτεί ότι είναι προβλέψιμος. Τόσο ανιαρός και συνηθισμένος. Μας αρέσει να αισθανόμαστε κυρίαρχος λαός, που θα καθορίσει τις εξελίξεις, που θα τιμωρήσει τους κακούς και θα εξυψώσει τους άξιους. Αλλά στην πράξη ακόμα και όταν εξαγριωνόμαστε με όσα συμβαίνουν γύρω μας, οι συντριπτικά περισσότεροι από εμάς προτιμάμε τελικά να γυρίσουμε σε αυτά που γνωρίζουμε και μας φοβίζουν λιγότερο. Προτιμάμε να ονειρευτούμε αυτό που μοιάζει εφικτό και που θα ακούσουμε να το λέει κάποιος σωτήρας πριν από εμάς για μας. Θα μας πείσουν πάλι επιλογές περιορισμένης ευθύνης; Αν ήταν στοίχημα το «Ναι» θα είχε ήδη «φραγή». Όλα τόσο προβλέψιμα και τελικά τόσο ίδια.

protagon